Dziś temat mocno na czasie, kontrowersyjny i często bardzo błędnie i pochopnie definiowany, dlaczego? O tym poniżej! ⬇️ Poświęć kilka minut dla swojej świadomości. 👨⚕️
Z definicji insulinoopornością (IO) określa się zaburzenia homeostazy glukozy, polegające na zmniejszeniu wrażliwości tkanek docelowych na insulinę, pomimo jej prawidłowego lub podwyższonego stężenia w surowicy.
Warto zaznaczyć, że rozróżnia się trzy rodzaje zaburzeń, które prowadzą do oporności na działanie insuliny:
✔insulinooporność przedreceptorową,
✔receptorową
✔poreceptorową.
IO może mieć również postać obwodową i wątrobową. Obwodowa insulinooporność rozwija się w mięśniach szkieletowych i tkance tłuszczowej. 💪🍔🌭 Objawia się to upośledzeniem wychwytu i utylizacji glukozy przez mięśnie szkieletowe oraz nasileniem lipolizy w tkance tłuszczowej, co w konsekwencji prowadzi do zwiększonego uwalniania wolnych kwasów tłuszczowych.
Postać wątrobowa dotyczy hepatocytów i powoduje niekontrolowane nasilenie wątrobowej glikogenolizy i glukoneogenezy oraz wytwarzanie frakcji VLDL cholesterolu i triglicerydów.
Obecnie istnieje ogromna ilość kontrowersji związanych z diagnostyką insulinooporności, jest to związane z dużym zainteresowaniem tym tematem w ostatnich czasach, a także brakiem jednoznacznych wytycznych dotyczących diagnostyki tego stanu. 🤯
Za złoty standard oceny IO uznaje się hiperinsulinemiczną euglikemiczną klamrę metaboliczną, która pozwala bezpośrednio ocenić zależne od insuliny zużycie glukozy w tkankach. Jednak stopień skomplikowania i czasochłonność tej metody, wyklucza ją raczej z codziennej diagnostyki, jest ona często wykorzystywana w badaniach naukowych.
Istnieją metody oceny IO poprzez test OGTT, nie jest to jednak metoda odzwierciedlająca dokładnie stopień insulinooporności.☝️
Wynika to z faktu, że na wyniki testu poza wrażliwością tkanek na insulinę, ma wpływ również wydzielanie insuliny przez komórki β trzustki, wchłanianie podanej glukozy z przewodu pokarmowego i wątrobowe wytwarzanie glukozy, które w warunkach przeprowadzenia testu, nie jest całkowicie zahamowane. 🤷♂️
Szersze zastosowanie w praktyce klinicznej, a także w badaniach naukowych mają wskaźniki wyliczane na podstawie stężenia glukozy i insuliny na czczo. Do tych metod zalicza się wskaźnik HOMA – IR, który wylicza się ze wzoru:
✔HOMA-IR = (Ins [µj./ml] × Gl [mmol/l]) / 22,5
✔HOMA-IR = (Ins [µj./ml] × Gl [mg/dl]) / 405
U osób o prawidłowej wrażliwości tkanek na insulinę HOMA=1. Natomiast większość autorów przyjmuje wartość = 2,5, która pozwala rozpoznać IO. Jednak z uwagi na pulsacyjny charakter wydzielania insuliny, warto powtórzyć badanie 3-4 razy i bazować na całościowym obrazie klinicznym pacjenta. 🙏
Wskaźnik HOMA-IR ma wysoką korelację z wynikami hiperinsulinemicznej, euglikemicznej klamry metabolicznej.
Zwiększone stężenie insuliny/peptydu C na czczo jest pośrednim wskaźnikiem insulinooporności, ale tylko wtedy, gdy zachowana jest czynność wydzielnicza komórek β trzustki. W miarę wyczerpywania rezerw wydzielniczych komórek β, w upośledzonej tolerancji glukozy i cukrzycy typu 2, stężenie insuliny/peptydu C na czczo przestaje odzwierciedlać wrażliwość tkanek na insulinę.
U większości pacjentów poziom insuliny na czczo powyżej 10, może już świadczyć o jakiś zaburzeniach związanych z insuliną. Warto jednak pamiętać o dużej pokorze, powtórzeniu wyników, pełnej ocenie stanu klinicznego pacjenta, a decyzje zostawić specjalistom. 👨⚕️☝️
Bartosz Florczak